Uzależnienia Behawioralne
Treść
UZALEŻNIENIA BEHAWIORALNE - czyli uzależnienia od zachowań, nałogi związane z wykonywaniem jakiś czynności. Ludzie uzależniają się od zachowań, ponieważ szukają ekscytacji i przyjemności, ukojenia swoich emocji, oraz sposobu na radzenie sobie z wyzwaniami życiowymi. Uzależnienie behawioralne jest chorobą, która w postępujący sposób zaczyna wyniszczać życie człowieka. Osoba uzależniona często nie zdaje sobie sprawy, że cierpi na tą chorobę, ukrywa ją ze strachu przed konsekwencjami najczęściej z powodu wstydu, jaki odczuwa. Nieleczony nałóg nasila się powodując coraz poważniejsze negatywne skutki w życiu osoby, które mogą być powstrzymane jedynie poprzez poszukanie pomocy i podjęcie leczenia tego zaburzenia. Ważne jest by pamiętać, że jeśli uzależnienie współwystępuje z innymi zaburzeniami czy problemami (np. depresją), to jeśli te inne nie zagrażają życiu osoby lub zupełnie nie destabilizują jej funkcjonowania, to wtedy zawsze uzależnienie powinno być leczone w pierwszej kolejności.
Rodzaje i charakterystyka uzależnień behawioralnych :
|
Rodzaj uzależnienia |
Charakterystyka uzależnienia |
|
Uzależnienie od hazardu |
Hazardzista to osoba, która uczestnicząc w różnego rodzaju grach – ryzykuje pieniądze lub inne dobra materialne. Oznaki wskazujące na uzależnienie od hazardu dzielą się na emocjonalne, zdrowotne i finansowe. (np. zaniedbywanie pracy, rodziny, zmiana wzorców snu, jedzienia itp. konflikty o finanse, zaniedbana opieka nad dziećmi, oszustwa, wahania nastroju, wybuchy gniewu, depresja itd.) |
|
Zaburzenia używania technologii |
Zaabsorbowanie internetem, wycofanie, zmniejszone zdolności społeczne, zaniedbywanie relacji, brak zainteresowań poza internetem, nieustanna potrzeba przebywania w internecie itp. |
|
Zakupoholizm |
Trudność z płynnością finansową, debety, kryzys w relacjach, stany rezygnacji i depresji itp. |
|
Seksoholizm |
Ciągła wyniszczająca potrzeba różnorodności i aktywności cechująca się : próbami kontrolowania oraz ograniczania pewnych zachowań seksualnych, nieudane próby zaprzestania zachowań seksualnych, oddawanie się seksualnym eskapadom, częste myślenie oraz planowanie seksualnych doświadczeń, zaprzestanie obowiązków rodzinnych oraz zawodowych, doświadczanie nie przyejmnych emocjonalnych stanów tj. niepokój, poddenerwowanie itp. |
|
Pracoholizm |
Stan psychiczny charakteryzujący się stałym wewnętrznym przymusem wykonywania pracy, czynności z nią związanych oraz myśleniem o pracy. |
|
Bulimia |
Choroba występuje najczęściej u osób które wcześniej stosowały różnego rodzaju diety i nie otrzymywały zakładanych rezultatów. Choroba charakteryzuje się napadami nagłego i niepohamowanego głodu, po którym następuje poczucie winy prowadzące do prowokowania wymiotów. |
|
Autoagresja |
Działanie bądź szereg działań, mająca na celu spowodowanie psychicznej lub fizycznej szkody, wyrażające się tendencją do samookaleczeń i samouszkodzeń, które zagrażają zdrowiu lub życiu. |
|
Ortoreksja |
Osoba cierpiąca na ortoreksję za najważniejsze w życiu uznaje zdrowe odżywianie. Osoby te są bardzo krytyczne wobec siebie, zamykają się na świat zewnętrzny, karają za spożycie produktu który uważają za nie zdrowy itp. |
|
Fonoholizm |
Nierozstawanie się z telefonem, trzymanie telefonu cały czas w ręce, poczucie bezpieczeństwa uzależnione od bycia online, lęk i niepokój w przypadku braku dostępu do telefonu, przymus sprawdzania telefonu itp |
|
Kleptomania |
Impuls kradzieży któremu nie można się oprzeć, napięcie towarzyszące incydentowi po którym następuje ulga i satysfakcja, ukrywanie objawów i poczucie wstydu. |
|
Bigoreksja |
Zaburzenie postrzegania własnego ciała, potrzeba zwiększenia masy mięśniowej, braki w sferze emocjonalnej, wybuchy agresji, frustracja, stany depresyjne itp. |
Leczenie uzależnień behawioralnych :
Walka z uzależnieniem behawioralnym zależy od woli i motywacji osoby uzależnionej. Leczenie jest terapią długotrwałą, trudną, niejednokrotnie nieskuteczną.
Przede wszystkim stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna oraz dialog motywujący. Celem psychoterapii jest analiza zachowań lub sytuacji, które sprzyjają podejmowaniu danego zachowania, następnie zmiana szkodliwych nawyków oraz nauka nowych, skutecznych metod radzenia sobie z problemami i emocjami. Najczęściej łączy się terapię indywidualną, grupową oraz rodzinną. W Polsce istnieje wiele grup samopomocowych (Anonimowi Jedzenioholicy, Anonimowi Hazardziści, Anonimowi Seksoholicy). Ich działanie oparte jest na zasadzie 12 kroków – zbiorze zaleceń dla osoby uzależnionej, które mają jej pomóc uwolnić się z nałogu.
Często stosowaną metodą jest także farmakoterapia – jej celem jest stabilizacja nastroju lub redukcja depresji, która może towarzyszyć uzależnieniom.